Kanada - raj dla seniorów? Realia, Wyzwania i Kanadyjskie Miasteczka Senioralne

W naszym cyklu Senior na świecie zapraszamy tym razem do Kanady - kraju pachnącego żywicą. Kanada należy do jednego z najspokojniejszych i najbogatszych miejsc na świecie. Można powiedzieć, że jest także rajem dla seniorów. Niestety także i ten kraj nie ustrzegł się problemu starzejącego się społeczeństwa. Niż demograficzny również w Kanadzie spowolnił nieco rozwój gospodarczy i jeśli tendencja ta utrzyma się, wszelkie przywileje dla seniorów mogą ulec znacznym zmianom.

Brak dyskryminacji z racji wieku
Prawo kanadyjskie zakazuje dyskryminacji ze względu na wiek, a przymusowe pójście na emeryturę jest nielegalne. Pracodawcy są natomiast zobowiązani do zapewniania seniorom przyjaznych warunków pracy. Żaden pracownik nie jest dyskryminowany z powodu swojego wieku czy pochodzenia. Dlatego seniorzy mogą pracować nawet po przekroczeniu wieku emerytalnego.

Kanada znalazła się na czwartym miejscu, na liście krajów, gdzie najlepiej żyje się osobom starszym. Na pierwszym miejscu znalazła się Norwegia.
W pierwszej dziesiątce zestawienia, tuż za Norwegią, znalazły się Szwecja, Szwajcaria, Kanada, Niemcy, Holandia, Islandia, USA, Japonia i Nowa Zelandia. Nisko oceniono takie kraje jak Grecja (73 miejsce) czy Turcja (77 miejsce). Polska w tym zestawieniu zajęła 32 miejsce na 96 państw - listę zamyka Afganistan.

Wiek emerytalny
W 2012 roku ówczesny rząd w Ottawie podniósł wiek emerytalny (równy dla kobiet i mężczyzn) z 65 do 67 lat. Kolejna reforma miała ruszyć w 2023 roku, jednak już w 2016 r. nowy rząd wycofał się z niej. Nadal 65 lat to podstawowy wiek emerytalny. Podstawowy, bo każdy obywatel ma prawo przejść na emeryturę w dowolnym momencie, już pięć lat wcześniej, bądź pięć lat później. Każdy miesiąc oznacza jednak różnicę w wysokości wypłacanego świadczenia o 0,5 procent.  A zatem najbardziej zmęczeni Kanadyjczycy mogą otrzymywać emeryturę nawet o 30 procent niższą, z kolei ci, w lepszej kondycji, pracujący do 70 roku życia, nawet o 30 proc. wyższą. Według danych urzędu statystycznego Kanadyjczycy i tak pracują coraz dłużej i obecnie przestają pracować średnio w wieku 66 lat. 

Kanadyjskie "miasteczka" spokojnej starości.
W Kanadzie funkcjonuje szereg miasteczek dla seniorów zapewniających im nie tylko opiekę zdrowotną, ale też liczne rozrywki. Pensjonariusze placówki mają do wyboru nie tylko przestronne mieszkania (do 73 m2z własną łazienką, kuchnią i balkonem lub patio), ale i wiele rozrywek: zajęcia fitness, park wodny, salon piękności, bilard oraz inne gry towarzyskie, firmowy autokar, którym można jeździć na wycieczki czy imprezy kulturalne oraz usługi szefa kuchni. Nietrudno się domyślić, że oferta skierowana jest raczej do osób z zasobnym portfelem.

Świadczenia zdrowotne 
Oprócz tego w Kanadzie obowiązują niskie świadczenia zdrowotne. Dostęp do leczenia jest nieskomplikowany i tańszy, nawet dla osób nieubezpieczonych. Dlatego mieszkańcy, w tym seniorzy, nie przeznaczają swych oszczędności na prywatne leczenie. Państwo dba o to, by każdy obywatel otrzymał odpowiednią pomoc finansową.

System emerytalny
Kanadyjski system emerytalny uchodzi za jeden z najstabilniejszych na świecie. Składają się na niego trzy filary, dwa “rządowe” oraz oszczędności prywatne. 

• Kanadyjski “pierwszy filar”  Old Age Security (OAS) - to specjalna emerytura społeczna, która gwarantowana jest każdemu obywatelowi po 65. roku życia, finansowana jest z budżetu państwa. Początki legislacji tworzącej pierwszy filar to prawo jeszcze z 1927 r. (wówczas dotyczyło osób po 70. roku życia).  Aby uzyskać dostęp do tych świadczeń trzeba mieć obywatelstwo kanadyjskie lub prawo pobytu oraz mieszkać w Kanadzie w chwili akceptacji wniosku oraz mieć za sobą przynajmniej 10 lat pobytu na terenie Kanady po skończeniu 18 roku życia. OAS jest dostępny także dla Kanadyjczyków mieszkających poza granicami kraju. Obecnie średnia wy-płata to niecałe 516 dolarów kanadyjskich, a maksymalna 549,89 CAD miesięcznie. Emerytura z OAS jest opodatkowana. Dla osób o najniższych dochodach są również specjalne dodatki oraz wypłaty dla weteranów wojennych. 
• Kanadyjski “drugi filar” to istniejący od 1966 r. Canada Pension Plan. Miesięczne składki do CPP wpłacają pracodawcy, pracownicy oraz osoby prowadzące działalność gospodarczą. W przypadku osób zatrudnionych połowę składki płaci pracodawca, połowę  pracownik. W przypadku osób samozatrudnionych całość składki płaci dana osoba. Wpłaty są obowiązkowe dla wszystkich zarabiających rocznie powyżej 3,5 tys dolarów aż do kwoty 51,1 tys dolarów (limit na 2013 r.). Składka wynosi 4,95 proc. Wynagrodzenia. Również wypłaty z drugiego filaru są opodatkowane.

Prawo do świadczeń jest dziedziczone przez współmałżonka. Kanadyjski system emerytalny daje możliwość otrzymania świadczeń przed ukończeniem 65 roku życia, jednak są one mniejsze niż po przekroczeniu wieku emerytalnego. Rząd zachęca do indywidualnego gromadzenia oszczędności emerytalnych, udostępniając zarówno formy oszczędności, w których nie jest pobierany podatek od zysków kapitałowych jak i limity oszczędności, które uprawniają do ulg podatkowych.

Duże zainteresowanie w mediach wywołał niegdyś pomysł, na który wpadła absolwentka Western University Heather Gingerich, obserwując podobny model w amerykańskim stanie Ohio. Postanowiła wprowadzić go w życie z grupą studentów programu muzycznego Western University w połączeniu z mieszkańcami domu seniora w mieście London, w prowincji Ontario. Pomysł polega na tym, aby studenci uniwersytetu otrzymywali bezpłatne mieszkanie i wyżywienie, zobowiązując się za to, że będą spędzali 12 godzin w tygodniu ze swoimi sąsiadami-seniorami. Sama Gingerich pracuje w domu seniora i jest absolwentką wydziału muzyki. Uważa, że taki pomysł międzypokoleniowych związków, jest znakomitą okazją do wzbogacenia doświadczeń zarówno młodych ludzi jak i uprzyjemnienia życia starszych i obie te grupy mogą się od siebie nawzajem uczyć. Dziekan programu muzycznego na Western University Betty Anne Uounker powiedziała, że bardzo jej się podoba ten pomysł i że należy go potraktować jako program pilotażowy, a jeżeli okaże się udany to w przyszłości go rozwinąć i upowszechnić. Pomysł zyskał spore zainteresowanie w mediach społecznościowych wśród młodych ludzi, którzy są studentami. Zwracają oni uwagę, że koncerty, które byłyby częścią owego czasu spędzanego z seniorami, są świetną okazją, aby grać dla publiczności innej niż najbliżsi znajomi czy rodzina.